Бауыржан Момышұлының «Москваүшін шайқас» шығармасына 60 жыл

Бауыржан Момышұлы (24 желтоқсан 1910 – 10 маусым 1982) – Ұлы Отан соғысының қатысушысы, Кеңес Одағының Батыры, панфиловшы, Москва үшін шайқасқа қатысқан, жазушы.

Бауыржан Момышұлы қазақ көркем әдебиетіндегі әскери жанрдың негізін қалаушы болып табылады.

Бауыржана Момышұлының «Москва үшін шайқас» шығармасы А.Бектің «Волоколамское шоссе» туындысының тақырыптық жалғасы болып табылады.

Мұнда ойдан шығарылған оқиғалар немесе ойдан шығарылған кейіпкерлер жоқ. Бұл адамның көз алдында болған оқиғаларды өз көзімен көргені, не болғаны туралы әңгіме. Автор ащы да ауыр өмір шындығын жасырмайды. Бірақ бұл кеңес адамының жарқын сенімін, сол бір қиын уақыттарда біздің жауынгерлеріміз бен офицерлеріміздің ойынан кетпеген, жеңіске деген сенімін жоққа шығармайды.

Б.Момышұлының «Москва үшін шайқас» кітабы ешкімді бей-жай қалдырмайды, эпилогқа қарау ниетін тудырмайды. Басты назар қарым-қатынастардың күрделілігіне негізделеді, бірақ жеңіл мысқылдар өткір бұрыштарын тегістейді және оқырманның қобалжушылығын түсіреді. Романда бір де бір артық бейне, артық бөлшек, артық ұсақ-түйек, артық сөз сөз жоқ.

Бауыржан Момышұлы кітабының желісі бойынша 1941 жылы волоколамск бағытында Москва түбінде соғысқан, фашистерді тоқтатып және қарсы шабуылға шығып, аты аңызға айналған панфилов дивизиясына арналған «Москва үшін шайқас» фильмі түсірілді.